Azospermide sperm elde etme
Azospermi osbruktif (tıkayıcı) veya non-obstruktif (tıkayıcı olmayan) tipte olabilir. Coğu zaman non-obstruktif (tıkayıcı olmayan) tir.
Sperm kanallarındaki tıkanıklık gelişmesi durumunda obstrüktif (tıkayıcı) azospermiden bahsedilir. Bu durum doğuştan ya da sonradan gelişmiş olabilir.
Doğuştan olanın en iyi bilineni bilateral vasa deferens yokluğudur. Bu durum kistik fibrozis transmembran conductance regülatör (CFTR) gen mutasyonu ile de ilişkili olabilir. Vakaların %38-71’inde bu mutasyon vardır. Erkekte eğer bu mutasyon saptanırsa, bayana da aynı test yapılmalıdır. Eğer her iki partnerde de mutasyon saptanırsa doğacak çocukta kistik fibrozis açısından genetik danışmanlık verilmelidir. Ayrıca vasa deferens yokluğu, kısmi ya da tam seminal vesikül yokluğu, epididimal ve böbrekle ilgili toplayıcı sistem anomalileri ile ilişkilidir.Bu nedenle ultrasonografik değerlendirme yapılması düşünülebilir.
Sonradan gelişmiş olan kanal tıkanıklıkları enfeksiyon, vasektomi ameliyatı ya da geçirilmiş travmaya bağlı olabilir. Mikrocerrahi ile tıkanıklık giderilmeye çalışılsa da çoğu zaman direkt epididimis ya da testisten sperm edilmesi tercih edilir. Bu yöntemle sperm elde edilerek yapılan ICSI (mikroenjeksiyon) denemelerinde gebelik oranları, ejekülat spermi kullanılarak yapılan denemelerle hemen hemen aynıdır.
Hastaya tanı koymak için detaylı öykü alınmalı ve fizik muayenesi yapılmalıdır. Muayene ile epididimis ve vasa deferenste yokluk anlaşılabilir. Laboratuar tetkiklerinden FSH >7.6 IU/ml ve testis uzunluğu <4.5 cm ise %89 olasılıkla nonobstrüktif (tıkayıcı olmayan) azospermiye işaret eder. Oysa obstrüktif (tıkayıcı) azospermide çoğunlukla FSH düzeyi normaldir. Semen volümü (hacmi) ise düşüktür.
Sperm Elde Etme Teknikleri
Amaç en iyi kalitede ve yeterli sayıda spermi, genital yapılara zarar vermeden elde etmektir.
MESA
Mikrocerrehi yöntemle epididimisten sperm alınmasıdır.Minik bir kesi yapılarak mikroskop eşliğinde sperm alınır. En kaliteli spermler epididmisin üst kısımlarından alınan örneklerden elde edilir.
PESA
Kolay, hızlı ve maliyeti düşük bir işlemdir. Kesi ve mikroskop varlığı gerektirmez. Lokal anestezi ile yapılır. Epididim 2 parmak arasında sabitleştirilip kelebek iğne ile 20 ml enjektör takılıp sperm çekilir.
TESE
Nonobstrüktif (tıkayıcı olmayan) azospermi varlığında uygulanır. Mümkünse tek kesi yapılarak, mikroskop eşliğinde ya da mikroskop kullanılmaksızın testisten biyopsi yapılarak örnekler alınır. Mikroskop altında yapılması (mikroskopik TESE; mikroTESE) sperm elde etme oranını arttırıp, çıkartılan testis dokusu hacmin azaltmaktadır.
TESA
Testis 2 parmak arasında sabit tutulup, enjektör testisin uzun eksenine paralel olacak şekilde girilerek sperm alınır.
Azospermisi olan erkelere kromozom analizi yapılmalıdır. Genellikle saptanan anomalilerin 2/3’ü Klinefelter Sendromudur. Biz de yakın zamanda Klinefelter Sendromlu hastalarımızın mikroskopik TESE ve mikroenjeksiyon yöntemindeki performanslarını değerlendirerek, yurtdışı saygın bir dergide yayımladık (PDF). Bu çalışmamız bu kapsamda dünyada 3. en büyük seri olup, serimize 33 Klinefelter sendromlu ve 113 tıkayıcı olmayan azospermli hasta kontrol grubu olarak dahil edilmiştir. Klinefelter sendromlu hastalarda sperm çıkma oranı % 61 iken bu oran tıkayıcı olmayan azospermide % 44 bulunmuştur. Transfer başına gebelik oranları da Kinefelter grubunda %61, kontrol grubunda ise %41 olarak bulunmuştur.